:برنامه ریزی درسی شامل سازماندهی یک سلسله فعالیت های یاددهی ویادگیری به منظور ایجاد تغییرات مطلوب د ررفتار یادگیرنده ها و ارزشیابی میزان تحقق این تغییرات است(یارمحمدیان۱۳۸۹).
برنامه ریزی درسی ا زلحاظ مفهومی اشاره به یک فرایند دارد که حاصل یا نتیجه ی آن برنامه ی درسی است.واژه ی برنامه درسی به معنای میدان مسابقه و یا فاصله و مقدار راهی است که افراد باید طی کنند تا به هدف مورد نظر دست یابند(فتحی واجارگاه ۱۳۸۹).
برنامهریزی درسی یکی از مهمترین شاخههای مطالعات برنامه درسی است که به «تدوین، اجرا و ارزشیابی» برنامه درسی میپردازد.
ملکی، حسن، برنامهریزی درسی (راهنمای عمل)، انتشارات مدرسه، ۱۳۸۶. (صص ۲۵–۲۰)
تعریف شخصی خودم :
برنامه ریزی راهی است برای هدایت حساب شده فعالیت انسان به سوی منظور مشخص
..........................................
2.هدف ها:اولین نکته مهم و حیاتی در فرایند برنامه ریزی ، تعیین هدف یا اهداف است. اهداف ، عنصر اصلی برنامه ریزی بوده و برنامه ها برای دستیابی به آن طراحی و سپس اجرا می شوند. تمام کارها و وظایف مدیران سازما، اعم از برنامه ریزی ، تصمیم گیری ، سازماندهی و کنترل ، به منظور دستیابی به این اهداف است . پس ، اهداف ، مبنای برنامه ریزی ، و هسته اصلی تمام وظایف و کارهای مدیران هستند.
محتوا:منظور از محتوا عبارت از دانش سازمان یافته و اندوخته شده ، اصطلاحات ، اطلاعات ، واقعیات ، قوانین و اصول ، روش ها ، مفاهیم ، تعمیم ها ، پدیده ها و مسائل مربوط به یک ماده علمی است . محتوا چیزی است که قرار است آموزش داده شود . محتوا شامل کلیه مطالب ، مفاهیم و اطلاعات مربوط به یک درس مورد نظر است.
روش ها:روش عبارت از: مجموعه شیوهها و تدابیرى است که براى شناخت حقیقت و برکنارى از خطا بهکار مىرود. بهطور دقیقتر روش به سه چیز اطلاق مىشود:
- مجموعه راههائى که انسان را به کشف مجهولات و حل مشکلات هدایت مىکند.
- مجموعه قواعدى که هنگام بررسى و پژوهش واقعیات باید بهکار رود تا آدمى از خطا مصون ماند و به حقیقت برسد.
- مجموعه ابزار یا وسایل و یا تکنیکهائى که انسان را در طى این مسیر از مجهولات بهطرف معلومات یارى مىکند.
ارزشیابی:ارزشیابی برنامه درسی به منظور قضاوت و یا توافق درباره ارزش یک برنامه درسی انجام می شود. بنابراین نقش اصلی ارزشیابی تعیین ارزش برنامه درسی است.
.........................................
3.برنامه ریزی باعث می شود در وقت، انرژی و هزینه های ما صرفه جویی شود، همچنین از ابهام، سردرگمی، رفتن به مسیرهای اشتباه که نتیجه ی آن می تواند ده ها، صدها و هزاران ساعت تلاش بیهوده و یا هزاران یا حتی میلیون ها تومان ضرر باشد، جلوگیری کند.
.......................................
4.کسب اطلاعات برای تدریس و برنامه ریزی و تصمیم گیری آگاهانه در فرایند آموزش و پرورش. در فرایند برنامهریزی درسی معلّم میتواند نقش مفیدی ایفا کند.در مرحلهء تعیین اهداف که باید بین ماهیّت یادگیرنده و برنامه درسی ارتباط ایجاد کند و اهداف برای فراگیران معنادار باشد، نقش معلّم تعیینکننده است؛چرا که او،در اثر برخورد با دانشآموزان،با علایق و مشکلات آنها آشنا میشود و به همین دلیل میتواند به ایجاد تعادل بین اهداف و منابع سهگانه کمک کند.همچنین در مرحل سازماندهی محتوا باید از آگاهی و تجربیّات عینی معلّم کمک گرفت.
فاطمه محمدطاهرپور