فصل ۱ نیاز به برنامه‌ریزی درسی | زهرا حقیقت

*سوال اول*

۱)برنامه ریزی درسی یک مدرسه یا کلاس درس را میتوان مجموعه ای از وقایع از قبل پیش‌بینی شده دانست که به قصد دستیابی به نتایج آموزشی و تربیتی برای یک یا بیش از یک دانش آموز در نظر گرفته شده است (مهر محمدی/ ۱۳۸۷/ ص ۱۳)

۲) برنامه ریزی درسی نقشه ای است از فرصت های مناسب یادگیری که برای جمعیت معلوم در نظر گرفته می شود (برنامه ریزی درسی دکتر حسن ملکی فصل دوم/ ص ۱۰۱)

۳) برنامه ریزی درسی از لحاظ مفهومی اشاره به یک فرایند دارد که حاصل یا نتیجه آن برنامه درسی است.واژه برنامه درسی به معنای میدان مسابقه و یا فاصله و مقدار راهیست که افراد باید طی کنند تا به هدف مورد نظر دست یابند (فتحی واجارگاه/ ۱۳۸۹)

تعریف من) برنامه ریزی درسی طرحی برای فراهم آوردن فرصت های یادگیری و آموزش و به عنوان یک فعالیت دارای مراحلی است که برنامه درسی را پدید می‌آورد.

*سوال دوم*

(مظاهری/ ۱۳۹۵) برای برنامه درسی عناصر ۱۱ گانه این مطرح کرده است که عبارت است از: منطق، هدف، محتوا، شایستگی های معلم، روش های یاددهی یادگیری، فعالیت های یادگیری، زمان، خانواده، محیط یادگیری، بسته آموزشی و ارزشیابی.

*هدف: جهت دهنده به نظام آموزشی و سنگ زیربنای آموزشی است. یکی از حیاتی ترین عناصر در فرایند برنامه ریزی  درسی تعیین هدف یا اهداف است. هدف در فرآیند آموزشی چیزی جز حد یادگیری نیست (ملکی /۱۳۸۶)

*محتوا: منظور از محتوای یک ماده درسی عبارت است از دانش سازمان یافته و اندوخته شده، اصطلاحات، اطلاعات، واقعیت، قوانین،مفاهیم، تعمیم ها، پدیده ها و مسائل مربوط به همان ماده درسی است.(قورچیان/ ۱۳۷۴)

*روش های یاددهی یادگیری: روش های تدریس از عناصر اصلی برنامه درسی است و در فرآیند آموزش و یادگیری نقش بارزی را ایفا می کند تحقق هدف های آموزشی از طریق کاربرد روشها و فنون تدریس امکان می یابد.

*شایستگی های معلم: معلم علاوه بر اینکه در برنامه درسی یکی از عناصر تلقی می گردد، عنصری مهم در نظام آموزشی و حتی به عنوان مهندس اجتماعی نیز محسوب می‌شود.(پایناز/ ۲۰۰۳)

*زمان آموزش: در نهاد آموزش و پرورش مولفه زمان از جایگاه خاصی برخوردار بوده و زمان در تار و پود فعالیت‌های آن نقش اساسی دارد.

*محیط آموزش: یکی از عوامل مهم تعیین کننده موفقیت یک برنامه درسی اثر بخش و نیز تعیین کننده رفتار یادگیرنده است و با دستاوردها و رضایت و موفقیت او ارتباط دارد. (مظاهری /۱۳۹۵)

*بسته آموزشی: یکی از محصولات نهایی هر طرح و برنامه درسی تولید انواع گوناگون مواد آموزشی است و مواد آموزشی به صورت بسته یا کیت تهیه و عرضه می شود.

*ارزشیابی: ارزشیابی در مطالعات برنامه درسی شامل ارزشیابی برنامه درسی و ارزشیابی یادگیرنده یا همان ارزشیابی پیشرفت تحصیلی میش می باشد.(مظاهری/ ۱۳۹۵)

*سوال سوم*

امور درسی یکی از مهمترین فعالیتهاست که اهمیت زیادی در سایر جنبه های زندگی دارد بر این اساس انجام این فعالیت مهم به نحو احسن به طوری که نتایج خوب و عالی در بر داشته باشد اهمیت زیادی دارد و هیچ کاری بدون برنامه‌ریزی فعالیتی کامل نخواهد بود.

 در حقیقت یک برنامه درسی خوب همراه با عمل به ما در: روشن شدن اهداف کمک می کند، از اتلاف وقت جلوگیری می کند، از اتلاف انرژی جلوگیری می کند.

( ابراهیمی/ علی/ برنامه ریزی 

درسی راهبردهای نوین/ تهران فکرنو/ ۱۳۷۷ )

(تقی پور /ظهیر/ مقدمه‌ای بر برنامه ریزی آموزشی و درسی/ تهران/ آگاه/ ۱۳۸۳)

*سوال چهارم*

اگر این اصل را بپذیریم که" هر قدر ارتباط برنامه درسی با علائق یادگیرنده بیشتر باشد مشروعیت آن بیشتر است" این اصل را نیز خواهیم پذیرفت که "بخش عمده ی مشروعیت برنامه درسی با مشارکت معلم در تهیه برنامه های درسی تامین می گردد " زیرا معلم در صحنه عمل با یادگیرنده درگیر است و تجربیات کافی در خصوص نیازهای او اندوخته است لذا معلم در مراحل مختلف برنامه ریزی درسی دارای نقش است. بعضی اصول در کتاب های برنامه درسی وجود دارد ولی آنچه را که یک معلم با تجربه کسب کرده و ارائه می دهد در هیچ کتابی یافت نمی‌شود و سازماندهی محتوا که تلاقی عناصر برنامه درسی با روش های تدریس است با نظر و پیشنهاد معلم پالایش می‌شود و از منطق قوی تری برخوردار می‌گردد در هر کدام از مراحل برنامه ریزی درسی حضور و مشارکت معلم تعیین کننده است و معلم با برنامه ریزی درسی اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت و میان‌مدت خود را به طور روشن مشخص می‌سازد.(ملکی،حسن/مجله رشدمعلم/اردیبهشت۱۳۷۳/شماره۱۰۱)

*زهرا حقیقت*

فصل ۱ نیاز به برنامه‌ریزی درسی | نازنین سروری

1_ حداقل سه تعریف از برنامه ریزی درسی را از سه منبع مختلف با ذکر منبع نوشته سپس تعریف شخصی خود را ارائه دهید.

_تحقق صحیح و کامل یادگیری مستلزم هماهنگی و برنامه ریزی های دقیق و حساب شده است. برنامه ریزی درسی انجام این هماهنگی ها و پیش بینی ها برعهده داشته و سعی می‌کند موثرترین طرح های اجرائی را برای آسان نمودن جریان یادگیری فراهم سازد. (وکیلیان 1386)

_ برنامه ریزی درسی از لحاظ مفهمومی اشاره به یک فرایند دارد که حاصل یا نتیجه ی آن برنامه درسی است. واژه ی برنامه درسی به معنای میدان مسابقه و یا فاصله و مقدار راهی است که افراد باید طی کنند تا به هدف مورد نظر دست یابند. (فتحی واجارگاه 1389)

_برنامه ریزی درسی عبارت است از یک روش سازمان دهی مواد یادگیری مشترک یا مهارت های زندگی که برای همه شهروندان ضروری است و برنامه ای است که برمحور مسائل و مشکلات زندگی واقعی جوانان و بزرگسالان سازمان دهی شده است و هدف آن کمتر مربوط به فراگیر است تا یاد بگیرد که چگونه در یک زندگی دموکراتیک مشارکت کند. (بینه به نقل از ملکی1384)

_مبانی برنامه ریزی درسی عبارتند اند از آگاهی و ادراکهای حاصل از روان شناسی مربوط به ماهیت یادگیرنده و فرایند یادگیری. مبانی روانی متشکل از کلیه اصول و یافته هایی است که فرایند یادگیری را راهنمایی می‌کند و برنامه ریزان درسی و معلمان را یاری می‌دهد تا درباره رفتار یادگیرنده هاتصمیم های درستی اتخاذ کنند. (تقی پور ظهیر)

2_عناصر چرخه برنامه ریزی رانام برده و هرکدام را به طور خلاصه توضیح دهید.

1) هدف ها2) محتوا3) ارزشیابی 4)روش ها

هدفها:فراهم آوردن تمام منابع دانش موجود و داوری های بصبرانه درمورد اهداف تدریس چه درمورد دروس یک موضوع خاص یا درمورد برنامه درسی به طور کلی و بررسی دقیق آنها.

محتوا:تعریف محتوا از نظر سیلور و الکساندر حقایق، مشاهدات، داده ها، دریافت ها، تشخیص ها، طرح ها و راه حل های برگرفته از آنچه که ذهن های انسانهادرک کرده اند آن بناهای ذهنی که این محصولات تجربه را در درون دانش، ایده ها، مفاهیم، تصمیم ها، اصول، طرح هاو راه حل ها دوباره سازمان و نظم می‌دهد. این تعریف وسیع است و کلیه عوامل شکل دهنده محتوا را در برمی‌گیرد ولی عواطف(ارزش ها) و مهارت ها(فرایندها) را شامل نمی‌شود.

ارزشیابی : فرایندی منظم برای تعیین میزان دستیابی به اهداف عینی آموزش به وسیله دانش آموزان است. (گرون لاند 1976)

روش: هرگونه ابزار مناسب برای رسیدن به مقصود است. روش ممکن است به مجموعه طرقی که انسان را به کشف مجهولات هدایت می‌کند، مجموعه قواعدی که هنگام بررسی و پژوهش به کار می‌روند و مجموعه ابزار و فنونی که آدمی را از مجهولات به معلومات راهبری می‌کند اطلاق می‌شود. (تهران:پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 1375، ج1، ص24)

3_ با کمک سایر منابع علت نیاز به برنامه ریزی درسی را بطور مختصر بیان نمایید.

مربیان و برنامه ریزان امروز، نیاز به طراحی، هدایت و سازمان دهی تجربیاتی دارند که یادگیرندگان در خلال آنها درک و فهم بدست آورند، نه اینکه صرفا اطلاعات و مهارت های انتزاعی و ساده ای را بگیرند و این اطلاعات و مهارت های انتزاعی را به خاطر بسپارند. بنابراین تدریس، آموزش ونیز باورها و اندیشه های تربیتی ما نیازمند تغییر و تحولی اساسی خواهد بود که این تغییر و تحول مستلزم شناخت عمیق تر ماهیت برنامه‌ درسی، مبانی آن و انواع الگوها و مدل های برنامه ریزی درسی و ارزشیابی آموزش است. (یار محمدیان 1389)

4_ بنویسید برنامه ریزی درسی چه کمکی به معلم میکند؟

اجرای برنامه درسی تضمین کننده ی تحقق اهداف آموزشی است. مجری اصلی برنامه درسی معلم است. هرقدر آگاهی معلم از اهداف، محتوا و روش های برنامه درسی بیشتر و و جامع‌تر باشد، و هرقدر معلم از صلاحیت علمی و آموزشی لازم برای تدریس مورد نظر برخوردار باشد، امکان رسیدن به هدف ها بیشتر می‌شود. (حسن ملکی، مجله رشد معلم)

نازنین سروری

فصل ۱ نیاز به برنامه‌ریزی درسی | رضوان اسود

سوال۱:

برنامه ریزی فرصت های یادگیری در جهت ایجاد تغییرات مطلوب در دانش آموزان و ارزیابی میزانی که این تغییرات صورت گرفته اند معنایی است که از برنامه ریزی درسی گرفته می‌شود(کتاب)

برنامه ریزی درسی گفت‌وگوهای پیچیده فرهنگی در مورد تجربه های آموزشی است.(قادری،مصطفی۱۳۹۴)

 برخی از تعاریف برنامه ریزی درسی از دیدگاه اندیشمندان غربی:(( برنامه درسی شامل کلیه تجربه ها مطالعه ها و ها فعالیت های گروهی و فردی و سایر اعمالی است که فراگیر تحت سرپرستی و راهنمایی مدرسه انجام می دهد.))

(( برنامه آموزشی نقشه ای است که در آن فرصت های مناسب یادگیری برای رسیدن به هدفهای کلی و جزئی مربوط برای دانش آموزان و مدارس در نظر گرفته شده است.))

(ملکی،حسن برنامه ریزی درسی راهنمای عمل، انتشارات مدرسه۱۳۸۶،(صص۲۰-۲۵)

دیدگاه شخصی: برنامه آموزشی راهنما و انرژی است برای سازمان دادن و فعالیت های دانش آموزان در جهت رسیدن به هدف مطلوب

سوال۲:

هدف ها، روش ها و مواد، بازخورد ، ارزیابی

هدف ها: فراهم آوردن تمام منابع دانش موجود داوری های بصیرانه در مورد اهداف تدریس چه در مورد دروس یک موضوع خاص یا در مورد برنامه‌ریزی درسی به طور کلی و بررسی دقیق آن ها.

روش ها ومواد: تهیه و امتحان آن روش ها و مواد آموزشی به کار رفته در مدارس که قضاوت می شود بالاترین احتمال دستیابی به هدف هایی را دارند که معلمان در مورد آنها توافق کرده‌اند.

ارزیابی: ارزیابی میزان ای که کار برنامه ریزی شده در واقع به هدف هایش رسیده همچنین ممکن است انتظار را که این قسمت از مراحل کار است و کار جدیدی در مورد خود اهداف برانگیزد.

بازخورد: بنابر این عنصر نهایی بازخورد به دست آمده از تمام تجربیات است تا نقطه شروعی برای مطالعه‌ی بیشتر فراهم نماید.

سوال۳: ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که در آن پیوسته دانش جدیدی کشف شده و اثبات می شود و دانش قدیم رد می شود حتی برای متخصصی هم این امکان وجود ندارد که همه چیز را در مورد رشته خود به دارند به این معنا که باید در آن چه که برای یاد دادن انتخاب می‌شود دقت کرد همچنین در اینکه چگونه یادگیری صورت می گیرد باید تجدیدنظر گرد ین موضوع که دانش‌آموزان باید با جامعه‌ای که دائماً در حال تغییر است تطبیق پیدا کنند و علم باید آنچه را که دانش‌آموز ارائه می‌کند ارزیابی کند این حقیقت که میزان وسیع‌تر از اهداف در مدرسه جستجو می شود نیاز به یک برنامه‌ریزی دقیق را مورد تاکید قرار می‌دهد طبیعی است که در یک جامعه در حال تغییر است که جزئی از جامعه می باشد باید تغییر کند که در سال های اخیر شاهد تغییرات زیادی بودیم.

سوال۴: اگر حاصل یک پروژه ملی به شکل منابع مواد است که نیاز است بررسی کنند که آیا آنها مناسب درس هستند و می‌تواند آنها را در دست جدیدی که منطبق باشد با آنچه که قبلا انجام داده ترکیب کند معلم با مسائلی چون انتخاب مقایسه و تطابق روبرو می شود برخورد عاقلانه و مراحل منطقه برنامه ریزی درسی به معلمان کمک می‌کند که این مشکل را بر اساس داوری‌های محکم حل کند همچنین کمک می‌کند که وقتی تصمیم گرفتند آنها را با برنامه‌ریزی درسی خود ترکیب کنند و مهمتر از همه اینکه به آنها کمک می‌کند که به صورت فردی یا با هم کاران دست به برنامه‌ریزی درست بزنند این فعالیت ها نقش حیاتی در حرفه ای ساختن حقیقی معلمان بازی میکند.

رضوان اسود

معرفی کتاب «بابا لنگ‌ دراز»

رمان بابا لنگ دراز یکی از صد رمان برتر جهان می باشد و بسیار مناسب جهت قدم گذاشتن در عرصه نویسندگی و آموزش نویسندگی می باشد.

نویسنده : جین وبستر

تاریخ اولین انتشار رمان : 1912

زبان : آمریکایی

مترجم : محسن سلیمانی 1388 

مشخصات نشر : تهران ، نشر افق ، 1388

کتاب بابا لنگ دراز در قالب نامه های جودی ابوت شخصیت اول داستان به پدرخوانده او جان اسمیت است و جودی او را در داستان بابا لنگ دراز صدا میزند.جودی ابوت دختری یتیمی در یتیم خانه بود که مورد حمایت مالی شخصی با نام مستعاره جان اسمیت قرار می گیرد که برای ادامه تحصیلات به دبیرستان شبانه روزی میرود و وقتی که جودی ابوت به دبیرستان میرود باید گزارش کارها و درسهایش را در قالب نامه به بابا لنگ دراز جان اسمیت بدهد که رمان هم در قالب همین نامه هاست. هم اتاقی های جودی به نام‌های سالی مک براند و جولیا پندلتون هستند. سالی مک براند از قشر متوسط جامعه و جولیا پندلتون از قشر اشراف زاده جامعه بودند. در دوران دبیرستان جودی کارهای تئاتر و همچنین نویسندگی علاقه داشته و در این را مشوق اصلی او عموی جولیا به اسم جرویس پندلتون بوده و رابطه عاشقانه میان این دو شکل میگیرد که با مخالفت خانواده جولیا پندلتون قرار میگیرد. در انتهای داستان متوجه میشویم که جان اسمیت همان جرویس پندلتون است و در نهایت این دو ازدواج می کنند و جودی به کالج و شغل نویسندگی روی می آورد.

مرضیه شفیع

فصل ۱ نیاز به برنامه‌ریزی درسی | یاسمن مزمونی

۱-سه تعریف از برنامه ریزی درسی:

-برنامه ریزی درسی به عنوان فرایند عبارت است از: به مجموعه فعالیتهایی اطلاق می شود که معطوف به تولید تدابیری برای تنظیم تعاملات شرکای فرایند یاددهی یادگیری در موقعیت تربیتی است.( موسی پور1391) 

- برنامه ریزی درسی عبارت از پیشبینی و تهیه مجموعه فرصتهای یادگیری برای جمعیتی مشخص به منظور نیل به آرمانها و هدف های آموزش و پرورش است که معمولاً در مدرسه انجام میگیرد.(ایمانی، پارسی،1386).

-وکیلیان معتقد است که برنامه ریزی درسی به طراحی عناصر و عوامل مختلف یادگیری مربوط می شود و فرایند یادگیری تابع عوامل گوناگونی است که هر یک از آنها در جریان و چگونگی یادگیری تأثیر دارد (وکیلیان،1386 :28).

- «محل اندیشه‌ورزی که در آن افراد برای تعریف خود و جهان کوشش می‌کنند». این کوشش که پاینار به آن اشاره دارد مربوط به شرح حال خود و نهادهاست که بسیار پیچیده می‌باشد و نیز نسلهای جدید که با جهانی متغیر مواجه‌اند که معمولاً به سختی توسط پیشینیان‌شان قابل تصور بوده‌است.(مقاله سال۲۰۰۷،ویلیام پاینار)

۲-عناصر چرخه برنامه ریزی همراه با توضیح:

مهم ترین عناصر برنامه درسی عبارتند از : هدف-محتوا-روش -ارزشیابی

هدف: هدف جهت دهنده به نظام آموزشی است.هدف سنگ زیربنای آموزشی است.یکی از حیاتی ترین عناصر در فرایند برنامه ریزی درسی، تعیین هدف یا اهداف می باشد.اهداف، عناصر اصلی برنامه ریزی درسی بوده و برنامه ها برای دستیابی به آن، طراحی و سپس اجرا می‌شوند. تمام کارها و وظایف اعم از نیازسنجی، تعیین محتوا، روش تدریس، اجرا و ارزشیابی به منظور دستیابی به اهداف شکل میگیرند و عملی می‌شوند.

محتوا: ملکی در تعریف محتوای برنامه درسی بیان میکند: مجموعه مفاهیم، مهارت ها و گرایش هایی که برنامه ریزان را انتخاب و سازماندهی می کنند و تعامل یاددهی-یادگیری معلم و شاگرد را تولید میکند. محتوا هر قدر هم مناسب و مهم باشد بدون آموزش در وجود یادگیرنده به رفتار تبدیل نمی شود

روش:

روش های تدریس از عناصر اصلی برنامه درسی است. و در فرایند آموزش و یادگیری نقش بارزی را ایفا میکند. تحقق هدف های آموزشی از طریق کاربرد روش ها و فنون تدریس امکان می یابد.

ارزشیابی: ارزشیابی فرایندی است که به منظور تصمیم گیری درباره اینکه فعالیت های آموزشی معلم و کوشش های یادگیری دانش اموزان به نتایج مطلوب انجامیده است، صورت می‌گیرد.

منبع:( کتاب مقدمات برنامه ریزی درسی دکتر حسن ملکی)

۳-علت نیاز به برنامه ریزی درسی:

برنامه ریزی درسی واقع گرایانه وعملی مستلزم مشارکت کلیه نیروهای اثرگذار و درگیر در مراحل گوناگون تصمیم گیری است که در میان آنها، معلمان از اهمیت و جایگاهی ویژه برخوردارند. معلمان به سبب آشنایی با مسائل و نیازهای دانش آموزان و مدرسه و تجربیات ارزشمندی که در سایه تعامل با یادگیرندگان به دست می آورند، مهم ترین عنصر در موفقیت برنامه ریزی درسی هستند و در صورتی که در زمینه جایگاه، نقش و زمینه سازی مشارکت آنها در تصمیم گیریهای مرتبط با برنامه درسی تاملی عمیق و جامع الاطراف صورت پذیرد، اثربخشی برنامه های درسی بهبود چشمگیر خواهد یافت در حوزه‎های مختلف مربوط به آموزش، برنامه‎ریزی درسی با در برداشتن مفهوم تفکر و محاسبه و پیش‎بینی قبل از عمل، رکنی اساسی و مهم به شمار می‎آید .وچنانچه این مرحله در هر اقدام آموزشی به خوبی تدوین گردد، می‎توان به آینده فعالیتهای آموزشی امیدوار بود.(محسن قنبری،بهمن۱۳۹۱)

۴-برنامه ریزی درسی چه کمکی به معلم می کند:

در برنامه ریزی درسی مدرسه محور معلمان به طور فعال در کارهای گروهی شرکت می جویند وعلاقه وانگیزه ورضایت شغلی آنان بیشتر می شود.دانش آموزان احساس می کنند آنچه یاد می گیرند با نیازهایشان سازگار است ودیدگاهشان بخش مهمی از برنامه آموزشی مدرسه را تشکیل می دهد.برنامه درسی انعطاف پذیر است و عنوان های متناسب با نیازهای جدید به سادگی در آن گنجانده می شود .همچنین از شرکت پدران ومادران در برنامه درسی استقبال می شود وآنان تشویق می شوند وتجربیات ونظریات واولویت های آموزشی مورد نظر خود را بیان دارند.( جوادیان, 1382)

🌺یاسمن مزمونی🌺

فصل ۱ نیاز به برنامه‌ریزی درسی | فاطمه محمدطاهرپور

:برنامه ریزی درسی شامل سازماندهی یک سلسله فعالیت های یاددهی ویادگیری به منظور ایجاد تغییرات مطلوب د ررفتار یادگیرنده ها و ارزشیابی میزان تحقق این تغییرات است(یارمحمدیان۱۳۸۹).

برنامه ریزی درسی ا زلحاظ مفهومی اشاره به یک فرایند دارد که  حاصل یا نتیجه ی آن برنامه ی درسی است.واژه ی برنامه درسی به معنای میدان مسابقه و یا فاصله و مقدار راهی است که افراد باید طی کنند تا به هدف  مورد نظر دست یابند(فتحی واجارگاه ۱۳۸۹).

برنامه‌ریزی درسی یکی از مهم‌ترین شاخه‌های مطالعات برنامه درسی است که به «تدوین، اجرا و ارزشیابی» برنامه درسی می‌پردازد.

ملکی، حسن، برنامه‌ریزی درسی (راهنمای عمل)، انتشارات مدرسه، ۱۳۸۶. (صص ۲۵–۲۰)

تعریف شخصی خودم :

برنامه ریزی راهی است برای هدایت حساب شده فعالیت انسان به سوی منظور مشخص

..........................................

2.هدف ها:اولین نکته مهم و حیاتی در فرایند برنامه ریزی ، تعیین هدف یا اهداف است. اهداف ، عنصر اصلی برنامه ریزی بوده و برنامه ها برای دستیابی به آن طراحی و سپس اجرا می شوند. تمام کارها و وظایف مدیران سازما، اعم از برنامه ریزی ، تصمیم گیری ، سازماندهی و کنترل ، به منظور دستیابی به این اهداف است . پس ، اهداف ، مبنای برنامه ریزی ، و هسته اصلی تمام وظایف و کارهای مدیران هستند.

محتوا:منظور از محتوا عبارت از دانش سازمان یافته و اندوخته شده ، اصطلاحات ، اطلاعات ، واقعیات ، قوانین و اصول ، روش ها ، مفاهیم ، تعمیم ها ، پدیده ها و مسائل مربوط به یک ماده علمی است . محتوا چیزی است که قرار است آموزش داده شود . محتوا شامل کلیه مطالب ، مفاهیم و اطلاعات مربوط به یک درس مورد نظر است.

روش ها:روش عبارت از: مجموعه شیوه‌ها و تدابیرى است که براى شناخت حقیقت و برکنارى از خطا به‌کار مى‌رود. به‌طور دقیق‌تر روش به سه چیز اطلاق مى‌شود:

- مجموعه راه‌هائى که انسان را به کشف مجهولات و حل مشکلات هدایت مى‌کند.

- مجموعه قواعدى که هنگام بررسى و پژوهش واقعیات باید به‌کار رود تا آدمى از خطا مصون ماند و به حقیقت برسد.

- مجموعه ابزار یا وسایل و یا تکنیک‌هائى که انسان را در طى این مسیر از مجهولات به‌طرف معلومات یارى مى‌کند.

ارزشیابی:ارزشیابی برنامه درسی به منظور قضاوت و یا توافق درباره ارزش یک برنامه درسی انجام می شود. بنابراین نقش اصلی ارزشیابی تعیین ارزش برنامه درسی است.

.........................................

3.برنامه ریزی باعث می شود در وقت، انرژی و هزینه های ما صرفه جویی شود، همچنین از ابهام، سردرگمی، رفتن به مسیرهای اشتباه که نتیجه ی آن می تواند ده ها، صدها و هزاران ساعت تلاش بیهوده و یا هزاران یا حتی میلیون ها تومان ضرر باشد، جلوگیری کند.

.......................................

4.کسب اطلاعات برای تدریس و برنامه ریزی و تصمیم گیری آگاهانه در فرایند آموزش و پرورش. در فرایند برنامه‌ریزی درسی معلّم می‌تواند نقش مفیدی‌ ایفا کند.در مرحلهء تعیین اهداف که باید بین‌ ماهیّت یادگیرنده و برنامه درسی ارتباط ایجاد کند و اهداف برای فراگیران معنادار باشد، نقش معلّم تعیین‌کننده است؛چرا که او،در اثر برخورد با دانش‌آموزان،با علایق و مشکلات‌ آنها آشنا می‌شود و به همین دلیل می‌تواند به‌ ایجاد تعادل بین اهداف و منابع سه‌گانه کمک کند.همچنین در مرحل سازماندهی محتوا باید از آگاهی و تجربیّات عینی معلّم کمک گرفت.

فاطمه محمدطاهرپور

فصل ۱ نیاز به برنامه‌ریزی درسی | مرضیه شفیع

سوال اول : حداقل سه تعریف از برنامه ریزی درسی را از سه منبع مختلف با ذکر منبع نوشته سپس تعریف شخصی خود را ارائه دهید.

1-تعریف برنامه ریزی درسی:برنامه ریزی درسی شامل سازماندهی یک سلسله فعالیت های یاددهی ویادگیری به منظور ایجاد تغییرات مطلوب د ررفتار یادگیرنده ها و ارزشیابی میزان تحقق این تغییرات است(یارمحمدیان۱۳۸۹).

2-برنامه ریزی درسی عبارت است از پیش بینی و تهیه مجموعه فرصت های یاد گیری برای جمعیتی مشخص به منظور نیل به آرمان ها و هدف های آموزش و پرورش است که معمولا در مدارس انجام میگیرد (محمد نقی ایمانی،فرشته پارسایی،کلیان برنامه ریزی ،تهران:فرهنگ سبز)

3_ برنامه ریزی درسی طرح و نقشه ای است از آنچه باید تحت نظر مرکز آموزشی یاد گرفته شود. این طرح ، اهداف ، محتوا ، روش های یادگیری توسط معلم ، فعالیت ها و تجربیات یادگیری فراگیران ، وسایل و مواد آموزشی ، شرایط و امکانات را در بر میگیرد . (میرزابیگی ، علی ۱۳۸۰ . برنامه ریزی درسی و طرح درس در آموزش رسمی و تربیت نیروی انسانی . ناشر سیطرون)

*برنامه ریزی درسی ازلحاظ مفهومی اشاره به یک فرایند دارد که  حاصل یا نتیجه ی آن برنامه ی درسی است. برنامه ریزی درسی شامل یک سری فعالیت های منظم و پیش بینی شده و فعالیتی است.

سوال دوم : عناصر چرخه برنامه ریزی رانام برده و هرکدام را به طور خلاصه توضیح دهید.

١)هدف ها ٢)محتوا ٣)روش ها 4)ارزشیابی

۱)هدف:هدف جهت دهنده به نظام آموزشی است.هدف سنگ زیربنای آموزشی است.یکی از حیاتی ترین عناصر در فرایند برنامه ریزی درسی، تعیین هدف یا اهداف می باشد.اهداف، عناصر اصلی برنامه ریزی درسی بوده و برنامه ها برای دستیابی به آن، طراحی و سپس اجرا می‌شوند. هدف ها در واقع قصد نهایی تعلیم و تربیت بوده و یا نتایجی را مشخص می سازند که انتظار می رود، پس از اجرای یک برنامه درسی ، بتوان در رفتار یادگیرنده مشاهده نمود. 

۲)محتوا:محتوا، دانش ( حقایق، تبیین ها، اصول، تعاریف) مهارت ها و فرایند ها ( کنجکاوی، مشاهده، تفسیر یافته ها، طراحی تحقیق، اجرای آزمایش، ایجاد ارتباط و..) و ارزش ها (اعتقاد، به خوب و بد، صحیح و غلط و علاقه به علم و ..) است. درواقع منظور از محتوای یک ماده درسی عبارت است از دانش­سازمان­یافته و اندوخته­شده، اصطلاحات ، اطلاعات، واقعیت، قوانین، اصول، روشها، مفاهیم، تعمیم ها، پدیده ها مسایل مربوط به همان ماده درسی است.

۳)روش ها: روش های تدریس از عناصر اصلی برنامه درسی است. و در فرایند آموزش و یادگیری نقش بارزی را ایفا میکند. تحقق هدف های آموزشی از طریق کاربرد روش ها و فنون تدریس امکان می یابد. در برنامه درسی سعی بر این است با انتخاب محتوای مناسب ، به ایجاد یادگیری و تغییر رفتار مطلوب پرداخته شود. شیوه ارائه محتوا یا روشی که طی آن سعی میشود، تغییرات مورد نظر در یادگیرنده ایجاد شود روش تدریس و یا راهبرد یاددهی یادگیری نامیده می‌شود. 

۴) ارزشیابی : ارزشیابی فرایندی است که به منظور تصمیم گیری درباره اینکه فعالیت های آموزشی معلم و کوشش های یادگیری دانش آموزان به نتایج مطلوب انجامیده است ، صورت میگیرد. ارزشیابی در مطالعات برنامه درسی شامل ارزشیابی پیشرفت تحصیلی می باشد.

سوال سوم : با کمک سایر منابع علت نیاز به برنامه ریزی درسی را بطور مختصر بیان نمایید.

وقتی شما برنامه ریزی می کنید یعنی ذهن شلوغ خود را مرتّب می کنید و به این ترتیب یک گام بسیار مهم در مسیر موفّقیّت خود بر می دارید. برنامه ریزی باعث می شود در وقت، انرژی و هزینه های ما صرفه جویی شود.

سوال چهارم : بنویسید برنامه ریزی درسی چه کمکی به معلم میکند؟

 کسب اطلاعات برای تدریس و برنامه ریزی و تصمیم گیری آگاهانه در فرایند آموزش و پرورش میشود. انتظارات خود را به دانش آموزان منتقل می نمایند در نتیجه پیشرفت علمی و یادگیری آنان را بالاتر می بردند.همچنین برنامه ریزی باعث جهت دهی موثر و روشن فعالیت ها میشود. برنامه درسی انعطاف پذیر است و عنوان های متناسب با نیازهای جدید به سادگی در آن گنجانده می شود .

مرضیه شفیع

فصل ۱ نیاز به برنامه‌ریزی درسی | نیلوفر طیبی

فصل اول

جواب سوال اول:

۱. برنامه‌ریزی درسی: برنامه‌ریزی درسی به یادگیری و طراحی عناصر و عوامل مختلف آن مربوط می‌شود فرایند یادگیری با عوامل گوناگونی ارتباط دارد گه هریک از آن‌ها در جریان چگونگی یادگیری مؤثر است استعدادها و توانایی‌های فراگیرنده، محتوای برنامه درسی، نقش معلم، ارتباط متقابل دانش‌آموزان، فضای یادگیری و وسایل آموزشی، هرکدام به‌نوعی در یادگیری مؤثر هستند این عوامل باید به‌صورت یک مجموعه به هم پیوسته عمل کنند و هر عامل جزئی از کل محسوب شود. معنای لغوی کری کیولم به معنای «راهی که باید طی شود». ( کتاب برنامه‌ریزی درسی (راهنمای عمل) دکتر حسن ملکی ناشر: منادی تربیت تاریخ نشر: تیر، 1395)

۲. برنامه ریزی درسی: از لحاظ مفهومی اشاره به یک فرایند دارد که  حاصل یا نتیجه ی آن برنامه ی درسی است.واژه ی برنامه درسی به معنای میدان مسابقه و یا فاصله و مقدار راهی است که افراد باید طی کنند تا به هدف  مورد نظر دست یابند. (فتحی واجارگاه -اصول و مفاهیم اساسی برنامه ریزی- اتشارات دانش روز. ۱۳۸۹)

۳. تعریف برنامه ریزی درسی: برنامه ریزی درسی شامل سازماندهی یک سلسله فعالیت های یاددهی ویادگیری به منظور ایجاد تغییرات مطلوب د ررفتار یادگیرنده ها و ارزشیابی میزان تحقق این تغییرات است. (مبانی و اصول برنامه‌ریزی درسی مؤلف: محمدحسین یارمحمدیانناشر: یادواره کتاب)

تعریف من: کلیه تجارب، مطالعات، بحث­ها، فعالیت­های گروهی و فردی و سایر اعمالی که شاگرد تحت سرپرستی و راهنمایی مدرسه انجام می­‌دهد.

جواب سوال دوم:

هدف- محتوا- ارزشیابی- روش

هدف: هدف یک نیاز یا یک خواسته ای است که برنامه اجرایی داشته باشد.

محتوا: منظور از محتوا عبارت از دانش سازمان یافته و اندوخته شده ، اصطلاحات ، اطلاعات ، واقعیات ، قوانین و اصول ، روش ها ، مفاهیم ، تعمیم ها ، پدیده ها و مسائل مربوط به یک ماده علمی است .

ارزشیابی: گی، (1991) معتقد است ارزشیابی به کی فرآیند نظامدار برای جمع آوری، تحلیل و تفسیر اطلاعات گفته می شود.

هدف: هدف در لغت به معنای نشانه، غرض و مقصد می باشد. و در تعریف کامل آن می توان گفت که هدف، وضعیتی است که می خواهیم در آینده داشته باشیم و این خواستن حتما با عمل همراه است.

روش: روشها نحوه اجرای جدول زمانبندی رویه ها را معین می کنند. روشها، جزئیات دقیق چگونگی انجام فعالیتها را مشخص می کنند.

منبع:(کتاب تعریف برنامه و اجزای آن / گروه برنامه ریزی، توسعه و تلفیق راهبردهای تجاری ۱۳۹۳)

جواب سوال سوم:

تدریس و آموزش و نیز باورها و اندیشه های تربیتی ما نیازمند تغییر و تحولی اساسی خواهد بود که این تغییر و تحول مستلزم شناخت عمیق تر ماهیت برنامه ی درسی ، مبانی آن و انواع الگوها و مدل های برنامه ریزی درسی و ارزشیابی آموزشی است(کتاب برنامه‌ریزی درسی (راهنمای عمل) دکتر حسن ملکی ناشر: منادی تربیت تاریخ نشر: تیر، 1395)

جواب سوال چهارم:

در برنامه ریزی درسی مدرسه محور معلمان به طور فعال در کارهای گروهی شرکت می جویند وعلاقه وانگیزه ورضایت شغلی آنان بیشتر می شود.دانش آموزان احساس می کنند آنچه یاد می گیرند با نیازهایشان سازگار است ودیدگاهشان بخش مهمی از برنامه آموزشی مدرسه را تشکیل می دهد.برنامه درسی انعطاف پذیر است و  عنوان های متناسب  با نیازهای جدید به سادگی در آن گنجانده می شود .همچنین از شرکت  پدران ومادران در برنامه درسی استقبال می شود وآنان تشویق می شوند وتجربیات ونظریات واولویت های آموزشی مورد نظر خود را بیان دارند.

نیلوفر طیبی

معرفی کتاب «پنجره‌ی چوبی»

پرورش ،فهیمه،پنجره ی‌ چوبی ،انتشارات کتابستان معرفت ،تهران ،۱۳۹۵

خلاصه کتاب پنجره‌ی چوبی

پنجره‌ی چوبی رمانی از فهیمه پرورش نویسنده معاصر است. 

پنجره چوبی» داستان عاشقی است. عاشقی که در کوران حوادث پخته می‌شود. قصه عاشقی دختری که عاشق جوان مبارز انقلابی می‌شود و این عاشقی او را نه به کنار ساحل دریا می‌کشاند و نه زیر آلاچیق‌های وسط جنگل‌های شمال برای خلق یک عاشقیِ فانتزی، بلکه او را به وسط میدان مبارزه، انقلاب، جنگ، خون و قیام می‌کشد.

داستان بلند «پنجره چوبی»، از وقایع تاریخی پیش از انقلاب آغاز می‌شود و در ادامه به روایت دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران می‌پردازد و ماجراهای آن تا سال 65 ادامه پیدا می‌کند.

 

تمام این وقایع در قالب یک داستان عاشقانه و تاثیری که انقلاب بر افراد می‌گذارد بیان شده است. قصه به سرگذشت دختری در قبل از انقلاب باز می‌گردد که به پسری علاقه‌مند می‌شود که آن پسر از مبارزین و انقلابیون است و این علاقه وی را به جریان مبارزات سوق داده و همراه و هم پای پسر می‌کند.

شبنم خنجرپور

طراحی سوال نظام تربیتی | فروغ جعفری

1. اصل تحقق را توضیح دهید؟

این اصل ناظر به ویژگی اندیشه ورزی انسان است در بحث از این ویژگی گفتیم که همه انسان‌ها درگیر اندیشه ورزی اند و امر به تفکر موردی ندارد به هرجا شاهد چنین امری باشیم در واقع امر به نوع معینی از تفکر مورد نظر است پس آنچه مطلوب است تفکر هدایت شده است و این معنی هم سنگ تعقل است هرگاه تفکر و تعقل به نفع مترادف به کار روند مقصود همین تفکر هدایت شده است. می‌توان گفت هر تقلی تفکر است اما هر تفکری تقبل نیست از این رو اصل تعقل بیانگر آن است که باید پویش بی وقفه فکر و اندیشه آدمی را هدایت کند معنی و خصایل این هدایت از معنی عقل و تعقل در فرهنگ قرآن نشات می گیرند

2. زمینه علم چگونه فراهم می‌شود ؟

هر گاه پدیده‌های هستی و امور و مسائل آدمیان به گونه ای تبیین شود که وجه ارتباط و انتساب آن به خدا آشکار شود زمینه علم فراهم می‌شود و با اصول علم تعقّل ممکن می شود

4.  آیا روش تعقیر ذاتی است یا گرفتنی؟

با آنکه ۲۰۰ آیه در باب تفکر و تعقل و تذکر  دارد اما در هیچ آیه‌ای به معرفی طریقه فکری مزبور پرداخته و تنها به آنچه مردم بحث عقل فطری خود در میابند فراخوانده و به  نحوه ادراکی که در همه انسان ها موجود است اعتماد کرده است با همین نحوه ادراک است که آدمیان از عسل ثر و از لزوم به لازم پی می‌برند و به این شیوه دایره معلومات خود را می گستراند این عقل نهادی روش پیش روی خود را دارد و لذا روش تحقیق لنز آتی سنگ رفتنی یعنی نفر صحیح است که به عقل روش دهند و این فرض که کسی روش آن را سرکوب کند آنچه رخ می دهد این است که کف پایی از کفش‌های عقل یا همان ربایی از زیر یارو تحت فشار قرار می‌گیرد و آنگاه ناراست راست جلوه می‌کند به حق باطل است اگر این اعمال فشار به کنترل درآید میزان بودن عقل پس از این آنکه ظاهراً ناپدید شده بود دوباره پدیدار می شود

5. مقصود از روشهای تربیت عقلانی چه روشهایی است؟

که توازن عقل نهادی را حفظ کند و راهیابی آن را به سمت علم صحیح میسر گرداند تا به حصول این علم شکوفایی اهل نهادی فراهم آید

6. عقل نهادی اعم از دو دسته است آنها را نام ببرید؟

 عقل نظری تمیز دهنده درست نادرست عقل عملی الها مگر  فجور و تقوا است و لذا علمی که حاصل می شود و عقل را مایه ور می کند اعم از علم نظری و استدلالی و علم برآمده از تذهیب نفس و تقوا است

7. روش های تربیت عقلانی در اسلام را تحت چه عنوان مورد بحث قرار می دهند؟

 ۱ روش تزکیه ۲ روش تعلیم حکمت

8. تاثیر کشش و کشمکش های نفسانی را بر عقل نهادی انسان توضیح دهید؟

کشش ها و کشمکش های نفسانی توازن عقل نهادی را از آن سرد می کند و عقل را هم در حیطه نظر و اندیشه و هم در حیطه عملکرد آن به خطا می راند چنان که حب و بغض ز چشم عقل را چنان احول می کند که اندیشه حق را سوزد و اندیشه باطل را استوار و متین می‌یابد در عرصه عمل نیز تن دادن به هوس‌ها و پیروی هوا ها کار عقل را به جایی می رساند که این عمل شنیع را نیک می بیند و عمل نیک را شنیع

9. روش های تربیتی باید به چه نحوی باشند؟

با نظر به اصل تعقل باید روش‌های تربیتی به نحوی باشند که تلاش و گویش فکری انسان را به درستی هدایت کند تا هدایت وی به سمت حقیقت هستی میسر شود

10. قرآن باعث شیوه  مرسوم در تفکر سر نزاع دارد و شیوه خود را از هر یک مبرا می‌داند آنها را نام ببرید؟

مسلک حس گرایی محض مسلک استدلال محض و مسلک تذکر محض