1.الگوی عقلایی:
(Rational model)
برنامه ریزی را یک سلسله وسیله برای تحقق اهداف معیت تلقی می‌کند. برنامه عقلایی به مقیاس وسیعی مأخوذ از روش شناسی اقتصادی و علم تحلیل نظام ها است. منبع : خلاصه کتاب مبانی برنامه ریزی آموزشی مولف : دکتر بهرام محسن پور
2. برنامه ریزی دستوری:
(Grammatical planning)
این نوع برنامه ریزی مختص جوامع سوسیالیستی که برنامه ریزی توسعه اقتصادی آنها متمرکز است تلاش میشود که عرضه ی نیروی انسانی تربیت شده بر مبنای تقاضا برای نیروی انسانی صورت گیردو موسسات آموزشی متناسب با نیاز های جامعه اقدام به به تربیت نیروی انسانی بنمایند. منبع: خلاصه کتاب مبانی برنامه ریزی آموزشی مولف : دکتر بهرام محسن پور
3. برنامه ریزی ارشادی:
(Guidance planning)
در این نوع برنامه ریزی، عمدتا پیش بینی منابع مالی مورد نیاز نهاد های آموزشی دولتی و نیز ارائه ی رهنمودهای کلی، در خصوص نیاز بازار کار به نوع و رشته های تحصیلی مطمح نظر است. مختص جوامع سوسیالیستی. منبع : خلاصه کتاب مبانی برنامه ریزی آموزشی مولف : دکتر بهرام محسن پور
4. برنامه ریزی استراتژیک :
(Strategic planning)
فرایندی است در جهت تجهیز منابع سازمان و وحدت بخشیدن به تلاش‌های آن برای نیل به اهداف و رسالت‌های بلند مدت، باتوجه به امکانات و محدودیت های درونی و بیرونی. منبع : الوانی، سید مهدی، مدیریت عمومی، تهران : نشر نی، 1383
5.برنامه ریزی تاکتیکی :
(Tactical planning)
اهداف و طرح های استراتژیک را به اهداف و برنامه های مشخص تبدیل (ترجمه) می‌نماید. این اهداف و طرح ها مرتبط با بخش خاصی از سازمان می‌باشند. منبع : دفتر برنامه ریزی تجاری، گروه برنامه ریزی، توسعه و تلفیق راهبردهای تجاری مهر 1393
6.برنامه ریزی عملیاتی:(operational planning)
شامل فعالیت‌ها و گام های ویژه ای جهت رسیدن به اهداف تعیین شده میباشد. این نوع برنامه ریزی در سطح مدیریت های اجرایی مطرح است و با اهداف مشخص، محدود و عینی سروکار دارد. منبع: معاونت امور بهداشتی واحد برنامه ریزی، پایش و ارزشیابی، دکتر پروانه موسوی و راحیل ساریخانی
7. هنجار(Norm) :
هنجار در اصطلاح دانش جامعه شناسی به یک الگوی رفتاری گفته میشود که روابط و کنش های اجتماعی را تنظیم می‌کند.
منبع :آناتومی جامعه یا سنة الله : مقدمه ای بر جامعه شناسی کاربردی، فرامرز رفیع پور، تهران: انتشارات کاوه، 1377
8. مقررات(Regulation) :
مجموعه اصولی که برای جریان امور موسسه ای عملا اجرا میشود بدون اینکه جنبه قانونی داشته باشد. منبع: لغت نامه دهخدا
9.پیش نگری( Take alook) :
برآوردی احتمالی از وقوع پدیده ای در آینده. (آینده پژوهی و آینده نگری). منبع : تالیف انسل آدامز ترجمه پیروز سیار، انتشارات سروش 1379.
10.نظارت(Supervision):
نظارت را نگریستن در چیزی با تامل، چشم انداختن، حکومت میان مردم، مراقبت، تحت نظر و دیده بانی داشتن کاری معنا کرده اند. در تعریف مصطلح نظارت به مجموعه عملیاتی گفته میشود که طی آن، میزان تطابق عملکرد اشخاص با قوانین و مقررات سنجیده میشود تا از این طریق، به مطابقت نتایج عملکرد با هدف های مطلوب، اطمینان بدست آید. منبع : علینقی، امیرحسن، نظارت بر انتخابات و تشخیص صلاحیت داوطلبان، تهران، نشر نی 1378./ کلینی، ابی جعفر محمد بن یعقوب، اصول کافی، تهران، انتشارات علمیه اسلامی.
11.نرم افزارهای خوداموز:
( Tutorials)
به نرم افزارهایی اطلاق میشود که بتواند تا حد ممکن مجموعه ی فرایند یاددهی _یادگیری را در محیط نرم افزاری شبیه سازی نمایند. درس افزاری که بدون نیاز به دانش فنی خاص در امر به کار گیری رایانه توسط مخاطب ( بدون نیاز به حضور در کلاس و داشتن معلم) و تنها با تکیه به دانسته های کاربرد نیاز های آموزشی وی را برطرف سازد. منبع: Parisa bagherzadeh. blogfa. com
12. نرم افزاربازی و سرگرمی:
(Game and Entertainment softwar )
نرم افزار هایی که در حین انجام بازی اقدام به آموزش غیر مستقیم به فراگیران می‌نمایند. طراحی اینگونه نرم افزار ها باید به گونه ای باشد که برای مخاطب ضمن داشتن جذابیت و هیجان های لازم، همچنین تفکر خلاق، مفاهیم اجتماعی و علمی را آموزش دهد. منبع : Parisa bagherzadeh. blogfa.com
13. نرم افزارهای مکمل اموزش:
(Complementary education Software)
به نرم افزارهایی اطلاق میشود که پوشش دهنده کل یا بخشی از محتوای کتاب های درسی با محوریت برنامه درسی بوده ودر مجموعه ی فرایند یاددهی _یادگیری، آموزش دهنده و آموزش گیرنده را با استفاده از محیط نرم افزاری یاری نماید. منبع :Parisa bagherzadeh. blog. com
14. نرم افزارهای ابزار معلم :
(Teacher Toolkit)
به نرم افزارهایی اطلاق میگردد که معلم در هنگام آموزش، با به کارگیری امکانات موجود در این نرم افزارها علاوه بر افزایش سرعت و ایجاد تنوع و جذابیت، باعث عمق بخشیدن به آموزش در کلاس میشود. و مخاطب اصلی اینگونه نرم افزارها معلمان و مربیان می‌باشند. منبع : Parisa bagherzadeh. blog. com
15. نرم افزارهای دایرة المعارف :
(Encyclopedia softwar)
به نرم افزارهایی اطلاق میشود که حاوی مجموعه ای از اطلاعات (شامل : متن، تصویر، صداو...) در زمینه یک موضوع خاص بوده و جهت تامین منابع اطلاعاتی دانش آموزان پژوهنده و معلمین در اموزش به کار گرفته میشود. مخاطبین اینگونه نرم افزارها دانش آموزان دوره های تحصیلی و معلمان و سایر افراد علاقه مند می‌باشند. منبع : Parisa bagherzadeh. blog. com
16. نرم افزارهای کتاب الکترونیکی:
(E_book software)
به نرم افزارهایی اطلاق میشود که محتوای آن، متن کتاب های درسی باشد که به صورت الکترونیکی تبدیل شده است. کتاب های الکترونیکی یا ebooks صرفا نسخه های الکترونیکی مطالب مکتوب نیستند بلکه میتوانند علاوه برمتن، صوت، تصویر و.. را نیز شامل شود. منبع : Parisa bagherzadeh. blog. com
17. ارزیابی (Assessment):
ارزیاب عملکرد فرایندی است که درآن مدیران و سرپرستان رفتار کارکنان را مشاهده وبررسی می‌کنند تا بتوانند بازخورد های لازم را درباره نقاط قوت و ضعف رفتارشان به آنها ارائه کنند. ارزیابی عملکرد یعنی سنجش نسبی عملکرد انسانی در رابطه با نحوه انجام کار مشخص در یک دوره زمانی معین در مقایسه با استاندارد انجام کار و همچنین تعیین استعداد و ظرفیت بالقوه فرد به منظور برنامه ریزی در جهت به فعلیت درآوردن آنها. منبع: افشاری، حسن، نظارت و راهنمایی تعلیماتی. اداره کل آموزش های ضمن خدمت. واحد برنامه ریزی آموزش ابتدایی.
18. تحلیل محتوا ( Content analysis) :
روش تحقیقی است برای گرفتن نتایج معتبر و قابل تکرار از داده های استخراج شده از متن. روشی نظام مند است به این معنا محتوایی که قرار است مورد ارزیابی قرار گیرد، باید بر اساس قواعد روشن و ثابتی برگزیده شود. منبع : چاوافرانکفورد، دیوید نچمیاس، روش های پژوهش در علوم اجتماعی، ترجمه فاضل لارجانی و رضا افضلی، صفحه 469
19. تفکر خلاق (Creative thinking) :
ساده ترین تعریف تفکر خلاق توانایی دیدن آنچه که دیگران نمی‌توانند (نمی‌خواهند) ببینند. منبع : کتاب خلاقیت و حل مسئله برایان ترایسی
20. پاداش(Reward) : مجموعه عواملی که فراوانی مطلوب را افزایش میدهند ویا هر عامل خوشایند و خشنود کننده ای که انجام رفتار را در فرد افرایش می‌دهد، پاداش نامیده میشود. مهم ترین هدف پاداش افزایش تعداد دفعات تکرار رفتار است. منبع : آرمسترانگ، مایکل 2001،مدیریت استراتژیک منابع انسانی، ترجمه محمد اعرابی و داوود ایزدی، 1393
21. انضباط (Discipline) :
گروهی انضباط را وجود فضا و شرایطی خاص در سازمان تعریق کرده اند. که کارکنان را ملزم می‌کند رفتاری معقول و مقبول را در چهارچوب قوانین و مقررات سازمان در پیش گیرند. بنابراین گروه انضباط را رفتار منظم و مرتب آنان در سازمان می‌دانند. منبع : سعادت، مدیریت منابع انسانی، صفحه 327_306، فصل 12 انضباط
22. عزت نفس(Self_ esteem) :
باور اعتقادی است که فرد درباره ی ارزش و اهمیت خود دارد. عزت نفس یکی از عوامل تعیین کنند ی رفتار در انسان به شمار می‌رود. منبع : دکتر حمزه گنجی، ارزشیابی شخصیت. ساوالان
23. مدیریت (Management) :
عبارت است از فرایند به کار گیری کارا و اثر بخش منابع مادی و انسانی تحت نظام ارزشی پذیرفته شده آن جامعه با عنایت به اصولی همچون برنامه ریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل و نظارت بر اساس هدف های از پیش تعیین شده. منبع: هارولد کونتز و همکاران 1380،اصول مدیریت، ترجمه محمد هادی چمران، موسسه انتشارات علمی
24. طوفان فکری(Brain storming) :
یک تکنیک خلاقیت فردی یا گروهی است که در طی آن با جمع آوری فهرستی از ایده ها که خود به خود توسط اعضا تولید میشود، برای رسیدن به یک جمع بندی در مورد یک مسئله تلاش میشود. منبع : گروه واژه گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر یازدهم. فرهنگ واژه های مصوب فرهنگستان. تهران : انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی
25. تمرکز زدایی(Decentralization) :
به معنای برقراری ارتباط بدون وجود مرکزیت خاص است. تمرکز زدایی فرایند توزیع کردن اداره تصمیم گیری به طور نزدیکتر به مردم است. منبع : خوبروی پاک،محمدرضا 1384.تمرکز زدایی و خود مدیری، نشر چشمه
26. یادگیری فعال(Active learning) :
زمانی اتفاق می افتد که فراگیر فرصت بیشتری برای ارتباط تعاملی با موضوع دوره برقرار نمایند. و به تولید علم تشویق شوند تا فقط دریافت کننده علم باشند. در یک محیط فعال یادگیری معلمان تسهیل کننده یادگیری هستند تا اینکه یادگیری را به فراگیران دیکته نمایند. منبع : http://enkeshaf. Persian blog. ir
27. یادگیری ترکیبی :
(combined learning)
توانایی انتخاب امکانات، فناوری و مواد آموزشی که دارای بیشترین هماهنگی با امکانات سازمان میباشد. (میچل اوری 2004) یادگیری ترکیبی نشان می‌دهد که عناصر یادگیری چگونه میتوانند مهارت و عملکرد تجاری را افزایش دهند. یادگیری ترکیبی مقایسه ای است بین تجارب و اهداف عملکرد. منبع:
Designing e Belended learning solution
28. بازخورد(feed bach) :
فرایندی است که در آن یادگیرندگان اطلاعاتی راجع به کار خودشان و شباهت ها و تفاوت ها بین استانداردهای مرتبط با آن کار و کیفیت کار خودشان دریافت می‌کنندو عملکردشان را بهبود میدهند.
منبع: شکرخواه، یونس. واژه نامه ی ارتباطات، چاپ سوم. تهران : سروش، انتشارات صدا و سیما، 1386
29. ارزیابی ریسک :
(Risk Assessment)
یک روش منطقی برای تعیین اندازه کیفی و کمی خطرات و بررسی پیامدهای بالقوه ناشی از حوادث احتمالی برروی افراد، مواد، تجهیزات و محیط است. در حقیقت از این طریق میزان کارآمدی روش های کنترلی موجود مشخص شده و داده های با ارزشی برای تصمیم گیری در زمینه کاهش ریسک، خطرات و برنانه ریزی برای واکنش به آنها فراهم میشود. منبع : ویکی پدیا
30.پیشرفت گرایی:
( Progressivism)
بر مفهوم پیشرفت تاکید دارد و بر این پایه استوار است که از طریق به کار گیری هوش انسانی و روش علمی در حل مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، میتوانند محیط اجتماعی خویش را بهبود بخشند.
منبع : استادیار گروه مطالعات برنامه درسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
نازنین سروری
