کلمات اختصاصی و تعاریف | فرشته خادمی

__برنامه درسی کسب شده/Implements Curriculum: برنامه درسی تجربه شده یا «کسب شده»، همان «برنامه درسی رسمی » تهیه شده است که در قالب کتاب های درسی تدوین و برای تدریس به مدارس ابلاغ می‎شود و معلّم و شاگرد از طریق آن با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند و از نتایج آن بهره‎مند می‎شود

منبع نسیم آنلاین

__برنامه درسی مکتوب/Written Curriculum: برنامه درسی قصد شده

منبع نسیم آنلاین

__برنامه درسی مستتر/Hidden Curriculum: آن دسته از متون غیر رسمی و غیر ملموس نظام ارزش ها، هنجارها، طرز برداشت ها و جنبه های غیر دانشگاهی و غیر رسمی مراکز آموزشی، متشکل از پیام های ضمنی، جو اجتماعی، فعالیت ها و نتایج آموزش های مدرسه ای که به طور آشکار در برنامه درسی قید نشده است ولی به عنوان بخشی از تجارب آموزش در مدرسه احساس می شوند که در قالب فعالیت ها آمده و به نوع رابطه مدرس و فراگیر، مقرّرات و قانون کلاس های درس و محتوای ضمنی کتاب ها، بستگی دارد. اساساً برنامه درسی مستتر به آموخته ها و تجربیات فراگیران و روابط آن ها با سایر فراگیران، معلّمان، اولیای آن ها، محیط مدرسه و بیرون از آن اشاره دارد.

منبع نسیم آنلاین

__برنامه درسی ناگفته/Unspoken/Untold Curriculum: برنامه درسی ناگفته یا مغفول، شامل آن دسته از ارزش ها، اطلاعات و دانش هایی است که مدارس تعمداً یا ندانسته به آموزش آنها اقدام نمی کنند؛ هر چند ممکن است ارزش و اهمیت آنها بیشتر از مواردی باشد که در مدرسه آموزش داده می‎شود.

منبع نسیم آنلاین

__برنامه درسی نیمه تجویزی[انتخابی]/Core/Elective Curriculume: بخشی از برنامه درسی که علاوه بر کمک به پرورش «هویت مشترک» دانش آموزان، پرورش «هویت اختصاصی» آنان را نیز در کانون توجه قرار می دهد و به صورت چند وضعیتی (یعنی متناسب با وضعیت های گوناگونی که دانش آموزان از نظر شغلی و تحصیلی برای آینده خود متصورند) تعریف و طراحی می شوند تا امکان انتخاب از میان اشکال و انواع گوناگون مواد و برنامه های درسی، وجود داشته باشد 

منبع :نسیم آنلاین

__ارزشیابی تکوینی  : (به انگلیسی  Developmental evaluation) زمان اجرا: در طول دوره یا در زمان های معینی در جریان تدریس

    معلم باید در خلال آموزش از درستی عملکرد خود و میزان یادگیری

دانش آموزان اطمینان یابد . ارزشیابی که با تکوین و شکل گیری آموزش و در کنار آن انجام می شود می تواند معلم را در این مورد یاری دهد . این شیوه ارزشیابی را «ارزشیابی تکوینی » می گویند ( موسوی 1383 صفحه 14) با ستون ( 2002)

 می گوید : دادن بازخورد به منزله بخشی از ارزشیابی تکوینی به دانش آموزان کمک می کند تا نسبت به شکافی که بین هدف مطلوب و دانش یا مهارت فعلی

آن ها وجود داردآگاهی یابند و آن ها را به سوی انجام دادن فعالیت های لازم برای دستیابی به اهداف هدایت می کند .

باستود ( 2002) می گوید : معلمان وقتی بدانند دانش آموزان چطور پیشرفت می کنند و در چه جاهایی با دشواری مواجه اند می توانند از این اطلاعات برای ایجاد تغییر و اصلاحات لازم در آموزش مانند تدریس مجدد ، تلاش برای ارائه رویکردهای آموزشی جایگزین ، با پیشنهاد فرصت های بیشتر برای تمرین استفاده کنند . این فعالیت ها ممکن است به بهبود موفقیت دانش آموزان منجر شود در واقع تاکید با ستون بر ارزشیابی تکوینی است . لفرانسوا ( 1991) می گوید : در بیشتر مدارس بر استفاده از آزمون برای نمره دادن بیش از نقش آنها در شناسایی نقاط قوت و ضعف یادگیری دانش آموزان وفرآیند آموزش تاکید می شود . ( یادگارزاده 1384 صفحه 30 و 31)(پرشین بلاگ)

__ارزشیابی تشخیصی : (به انگلیسیDiagnostic evaluation) زمان اجرا: در طول دوره

در این نوع ارزشیابی معلم از وجود یک روان شناس یا مشاور مطلع و آگاه استفاده می کند بنابر این هرگاه در کلاس درس دانش آموزی وجود داشته باشد که دچار افت تحصیلی شده و راه حل های معمول نیز برای کاهش یا از بین بردن مشکل ، ثمری ندارد بهتر است او را به یک مشاور یا روان شناس معرفی کرده تا بوسیله آزمون های مختلف انجام مصاحبه و یا سایر روشهای تخصصی به علت بوجود آمدن این اختلال و چگونگی برطرف کردن ، کشف و بررسی شود .

هدف از این ارزشیابی : تشخیص مشکلات یادگیر ی دانش آموزان ( موسوی 1383 ص 14)(پرشین بلاگ)

__توسعه :(به انگلیسی Development)آقای مصطفی ازکیا در نتیجه‌گیری خود از بحث توسعه, توسعه را به معنای کاهش فقر, بیکاری, نابرابری, صنعتی‌شدن بیشتر, ارتباطات بهتر, ایجاد نظام اجتماعی مبتنی بر عدالت و افزایش مشارکت مردم در امور سیاسی جاری تعریف می‌کند.http://mradeli.blogfa.com/

خانم معصومه دانشور از وبسایت شاخص ۸۴

__یادگیری:(به انگلیسی Learning) تغییر نسبتا دائمی در دانش یا رفتار وابسته به تجربه است.” این تعریف دارای سه جزء است: 1) طول مدت تغییر بلندمدت است. 2) محل تغییر، محتوا و ساختار دانش در در حافظه یا رفتار یادگیرنده است. 3) علت تغییر به جای عوامل محیطی، خستگی یا مصرف دارو، تجربه است.

– برگرفته از “یادگیری در دایره المعارف تحقیق آموزشی” از ریچارد مایر

__سازماندهی: (به انگلیسی Organize)عمل بازآرایی اجزاء است که بر اساس یک یا چند قاعده صورت می‌گیرد. در مدیریت، سازماندهی را فرایندی می‌دانند که طی آن با تقسیم کار میان افراد و گروه‌های کاری و ایجاد هماهنگی میان آنها، برای کسب اهداف تلاش می‌شود.رضاییان، مبانی سازمان و مدیریت، ص ۲۷۳

__تعارض (به انگلیسی Conflict)تعریف آقای استفان رابینز در مورد تعارض:

تعارض فرایندی است که در آن فرد یا افرادی به طور عمدی می کوشند تا به گونه ای سبب ناکامی شخص یا اشخاص دیگر در رسیدن به علایق و اهداف شان شوند.(khojastehnia.com)

__نگرش رفتاری:(به انگلیسی Behavioral attitudes) نگرش مبتنی بر رفتار نگرشی است مبتنی بر مشاهده چگونه رفتار کردن نسبت به یک موضوع نگرشی .

مثلا" ، فرض کنید از دوستی بپرسید که آیا وی به ورزش علاقه دارد یا نه . اگر او پاسخ بدهد : " خوب ، فکر می کنم از ورزش خوشم می آید چون همیشه برای دویدن یا ورزش عازم استادیومها هستم " ، می گوییم او دارای نگرشی مبتنی بر رفتار است . نگرش او عمدتا" مبتنی بر رفتار اوست تا شناخت یا احساس او .(کریمی ،1388)(http://veisisaeed.blogfa.com)

__عدم تمرکز:(به انگلیسی  Decentralization)اختلال عدم تمرکزیک اختلال عصبی است که مانع تمرکز افراد بر روی موضوعی خاص میشود.

این مشکل معمولا در هنگام کودکی در فرد مشاهده شده و گاها تا بزرگسالی او نیز ادامه پیدا خواهد کرد.

(سایت پزشکان بدون مرز)

__انحراف یا کجروی :(به انگلیسی  Deviation)را می توان ناهمنوائی یا هنجار ها یا مجموعه هنجار های معینی تعریف کرد که توسط تعداد قابل ملاحضه ای از مردم در اجتماع یا جامعه پذیرفته شده است ( آنتونی گیدنر – جامعه شناس 1373 ص132 ) و یا اینکه انحراف را عبارت از رفتاری که هنجار های اجتماعی مهمی را نقض کرده و در نظر تعداد زیادی از مردم قابل نکوهش است تعریف کرد.

( یان رابرستون – در آمدی بر جامعه 1373ص 169)

(es64.blogsky.com)

__تقسیم کار:(به انگلیسی Division of labor)تفکیک تکالیف در هر نظام اقتصادی است تا شرکت‌کنندگان بتوانند متخصص شوند. افراد، سازمان‌ها و ملل هر یک قابلیت‌های تخصصی دارند یا می‌توانند کسب کنند یا این که می‌توانند از قابلیت‌های یکدیگر علاوه بر آنچه خود دارند استفاده کنند. قابلیت‌های تخصصی ممکن است شامل تجهیزات یا منابع طبیعی و نیز مهارت‌ها و آموزش باشد و ترکیب پیچیده چنین ذخایری اغلب مهمند مثلاً وقتی تجهیزات تخصصی و بهره برداران ماهر به منظور تولید یک محصول به کار گرفته می‌شوند. تقسیم کار انگیزه تجارت و منشأ به‌هم‌وابستگی اقتصادی است.

تقسیم کار یکی از ملزومات تجارت است و منبع وابستگی اقتصادی است. تقسیم کار فرایندی است که به وسیلهٔ آن روند تولید به مراحلی تقسیم می‌شود و برای هر مرحلهٔ ویژه کارگرانی تعیین می‌شود.

(ویکی پدیا)

__کارفرما:(به انگلیسی employer)یک شخصیت حقیقی یا شخصیت حقوقی است که یک طرف امضاکنندهٔ موافقت‌نامه یا قرارداد است و اجرای عملیات موضوع موافقت‌نامه و قرارداد را به پیمانکار یا مشاور واگذار می‌کند (سازمان یا گروهی که مسئولیت هدایت پروژه را برعهده می‌گیرد). جانشینان و نمایندگان قانونی کارفرما در حکم کارفرما محسوب می‌شوند

(محسن رضایی، کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی، دکتر شکرچی‌زاده، دانشگاه آزاد نجف‌آباد، مدیریت طرح‌های عمرانیِ قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا، چاپ دوم)(ویکی پدیا)

__روابط انسانی:(به انگلیسی Human relationships) مفهوم وسیعی دارد و هر نوع رابطه ای بین دو فرد، دو گروه، فرد و گروه، سازمان و فرد و ... را در بر می گیرد. این روابط، ممکن تاست به شکل های مختلفی مانند: روابط رسمی، غیررسمی، عمومی، خصوصی، کلامی، غیر کلامی، عمودی، افقی و چند جانبه رخ دهد. در عین حال، امکان دارد رابطه در محیط ها و موقعیت های خاص اجتماعی، فرهنگی، تجاری، بازرگانی، حکومتی و آموزشی برقرار شود. پس رابطه، بدون در نظر گرفتن مجرا، نوع و موقعیت آن، ارتباط، کنش و واکنشی است بین دو طرف که یک طرف می خواهد(مجله حدیث زندگی مرداد و شهریور ۱۳۸۴_شماره ۲۴)

__مدیریت عملیات :(به انگلیسی operation management)مدیریت عملیات حوزه ای از مدیریت در ارتباط با طراحی و مدیریت محصولات،فرایندها، خدمات و زنجیره تامین است. هدف آن دستیابی،توسعه و استفاده از منابع به منظور دستیابی به کالاها و خدمات مورد نیاز مشتریان است.

مدیریت عملیات شامل سطوح استراتژیک، تاکتیکی و عملیاتی است. سطح استراتژیک شامل تعیین اندازه و موقعیت کارخانجات،  تصمیم گیری ساختار خدمات و یا شبکه های ارتباط از راه دور، و طراحی زنجیره تامین میشود.

 مسائل تاکتیکی شامل تعیین ساختار و لی اوت کارخانه، روش های مدیریت پروژه، انتخاب تجهیزات و جایگزینی است. مسائل عملیاتی عبارتند از: برنامه ریزی و کنترل تولید، مدیریت موجودی، کنترل کیفیت و بازرسی، حمل و نقل مواد، و سیاست های تعمیر و نگهداری تجهیزات.

(منبع operationmanagement)

__روش ارزیابی رویداد بحرانی:(به انگلیسی Critical event evaluation method) این روش بر واکنش (رفتار شغلی) کارکنان در شرایط بحرانی تمرکز می‌کند. سرپرست‌ها واکنش کارکنان را در شرایط بحرانی مشاهده می‌کنند. ارزیاب بررسی می‌کند که کارکنان به‌ چه شکلی با بحران مواجه شده‌اند.(منبعchetor.com)

__برنامه درسی تجویزی[الزامی]/Core/Intended Curriculum: بخشی از سند برنامه درسی که در قالب کتب و مواد آموزشی، توسط نظام آموزشی، مدرسه یا معلم برای پرورش «هویت مشترک» دانش آموزان تولید شده و آنچه را که باید تدریس شود، تصریح می کند که ناظر به قابلیت ها یا شایستگی های ثابت و بالاخره آماده‎سازی برای حرفه به صورت عام (در قالب شایستگی های اساسی و عمدتاً شناختی و نگرشی و نه مهارتی) در این بخش است. به عبارت دیگر؛ دروسی که با سرفصل های معین در برنامه آموزشی مشخّص شده و اخذ آن توسط دانش آموز یا دانشجو، از بین جدولی از دروس که چارچوب آن از طریق برنامه مشخّص شده است، اجباری و فارغ التّحصیل شدن آنان از یک دوره مشخص، منوط به گذراندن این دروس است و با دروس دیگر قابل تعویض نیست که باید به صورت uniform یا «تک وضعیتی» تعریف شود. دروس اجباری می تواند پیش نیاز باشد.

(منبع نسیم آنلاین )

__برنامه ی درسی  تهی:(به انگلیسیEmpty curriculum )

هرگاه نظام برنامه ریزی درسی برخی از مفاهیم و مسائل را عملاً در برنامه های درسی نگنجاند و یا مطالب گنجانیده شده در برنامه های درسی یا کتاب های درسی با سن عقلی دانش آموزان و دانشجویان متناسب و برای آن ها قابل فهم نباشد،

برنامه ی درسی را برنامه ی درسی پوچ می نامند. (عباس زادگان، 1376، "مراجعه به "نوروز زاده، 1385: اینترنت)

(منبع نسیم آنلاین)

__ارزیابی عملکرد (انگلیسی: Performance measurement‎) اندازه‌گیری عملکرد یا سنجش عملکرد، فرایندی است که با هدف تعیین درجه کفایت و لیاقت کارکنان از لحاظ انجام وظایف محوله و قبول مسئولیت‌ها در سازمان، انجام می‌گیرد. در این فرایند مدیران ارشد یک سازمان، شرکت، مؤسسه یا نهاد، رفتار کارکنان زیرمجموعه خود را مورد بررسی و مشاهده قرار می‌دهند، تا بتوانند بازخوردهای لازم را درباره نقاط قوت و ضعف رفتار کارکنان، به آنها ارائه نمایند. به بیانی ساده ارزیابی عملکرد به سنجش نسبی عملکرد انسانی در رابطه با نحوه انجام کار مشخص در یک دوره زمانی معین، در مقایسه با استاندارد انجام کار اطلاق می‌گردد. این ارزیابی با هدف تعیین استعداد و ظرفیت‌های بالقوه فرد، به منظور برنامه‌ریزی در جهت به فعلیت درآوردن آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

(ویکی پدیا)

__رهبری مشارکتی :(به انگلیسی participative leadership)بر خلاف رهبری دستوری در این سبک مدیر در فرآیند تصمیم گیری با زیردستان مشورت می‌کند و به نظرات و عقاید آنها در تصمیم گیری  توجه می‌کند (یوکل۱۹۸۹)

(منبع:abasaltion.com)

__یادگیری موقعیتی: (Situated Learning)ادعای رویکرد یادگیری موقعیتی این است که دانش‌‏آموزان زمانی که به‌صورت فعالانه در تجربه یادگیری (learning experience) مشارکت داده شوند، تمایل بیشتری به یادگیری خواهند داشت. در واقع اصل مطلب در یادگیری موقعیتی، خلق معنا از فعالیت‏‌های واقعی زندگی روزمره می‏‌باشد.(آکادمی یاسان)

__همکاری :(به انگلیسی cooperation) را نخستین بار رابرت اوون انگلیسی در مقابل واژه رقابت Competition به کار برد. سپس صاحب نظران و مصلحان اجتماعی این کلمه را با مفاهیم و کارکردهای متفاوتی به کار بستند، تا جایی که مقوله نهضت همکاری Movment cooperation و حتی همکاری گرایی Cooperatisme در نظریه‌های اقتصادی – اجتماعی، جایگاه ویژه‌ای یافت.

اتحادیه بین‌المللی همکاری در سی و یک مین کنگره خود که در سال ۱۹۹۵ در منچستر برگزار گردید، سازمان‌همکاری را این گونه تعریف کرده‌است:

«سازمان همکاری، اجتماع مستقل افرادی است که به منظور تأمین نیازها و اهداف مشترک اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود از طریق اداره و نظارت دموکراتیک مؤسسه‌ای با مالکیت جمعی، با همدیگر به نحو اختیاری توافق نموده‌اند.»

(ویکی پدیا)

__حل مساله (به انگلیسی Problem solving) یک مهارت است، که به کمک آن یاد می‌گیریم، مسئله‌های زندگی را حل کنیم. افرادی که در برخورد با مسئله‌های زندگی، می‌توانند راه ‌حل مناسب برای مشکلات ارائه کنند؛ معمولا اعتماد به‌ نفس بالاتر و استرس کمتری نسبت به بقیه افراد دارند.

توانایی و مهارت حل مسئله، به افراد کمک می‌کند تا مشکلاتی را که در زندگی آن‌ها رخ داده است برطرف کنند؛ از این چالش‌ها به عنوان یک فرصت برای شکوفایی استعدادهای خود استفاده کنند و ذهنی خلاق و ایده‌پرداز داشته باشند

(مطالعه شریف)

__برون داد:(به انگلیسی Output)چیزهائی که سیستم به محیط یا سیستم‌‌های مجاور خود صادر می‌‌کند ، برونداد نامیده می‌‌شود. به عبارت دیگر ، آنچه که یک سیستم با هدف قبلی (طبق انتظار) یا اتفاقی (غیرمنتظره) تولید می‌‌کند ، برونداد آن است.

- در آموزش و پرورش بازده یا برونداد ، یادگیرنده‌‌ای است که یاد گرفته است ، یا دانشی است که تولید شده است. به عبارت دیگر برون داده‌‌ها عبارتند از: مجموعه فرآورده‌‌های مادی و معنوی نظام آموزشی ، این فرآورده‌‌ها می‌‌توانند بار دیگر توسط خطوط ارتباطی بازخورد ، به شکل داده‌‌های جدید به نظام آموزشی بازگردند.

- پاسخ داده شده توسط یک نظام خبرپردازی پس از پردازش اطلاعات(سایت آفتاب)

__درون‌دادیا ورودی (به انگلیسی: input) آن چیزی است که به‌نحوی وارد سیستم می‌شود و سبب تحرک سیستم می‌شود.

به سخنی دیگر، مجموعه امکانات و منابع مورد نیاز برای اجرای یک فرایند را درون‌داد یا ورودی سیستم می‌نامند.(فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان، ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۵، بخش اول فارسی)

__تقاضا (به انگلیسی: Demand) به میل، خواست و توانایی یک فرد، برای دریافت کالا یا خدمات اطلاق می‌گردد. منحنی تقاضا، مکان هندسی مجموعه نقاطی است، که یک فرد برای بدست آوردن کالا یا خدماتی حاضر به پرداخت پول بوده و یک تولیدکننده به ازای هر قیمتی مایل به چه میزان تولید می‌باشد.

تقاضا را چنین تفسیر می‌کنند که عبارتست از کمیتی یا مقداری از کالای خاص که در یک یا گروهی از بازارهای مربوط به یک یا گروهی از قیمت‌های مشخص مورد خریداری قرار می‌گیرد. مقداری از یک کالای اقتصادی که براساس قیمت معین خریداری می‌شود. در این صورت به عنوان تقاضای بازار نامیده می‌شود

(مریدی، سیاوش؛ نوذری، علیرضا. فرهنگ اقتصادی، تهران، انتشارات نگاه، ۱۳۷۳.)

__اعتبار:اعتبار در حیطه امور مالی (انگلیسی: Credit‎)، اعطای حق تصرف یا استفاده از کالاها و خدمات بدون پرداخت فوری برای آنها. اعتبار لزوماً نیازمند پول نیست. مفهوم اعتباری را می‌توان در اقتصادهای داد و ستد کالا و نیز، معاملات بر اساس تبادل مستقیم کالا و خدمات مشاهده کرد.(مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Credit (finance)». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۱۵)

فرشته خادمی