1- اختیار authority : به عقیده سایمون《اختیار یعنی قدرت تصمیم گیری برای هدایت فعالیت ها و اعمال دیگران》تحلیل کلاسیک اختیار به وسیله ماکس وبر ، جامعه شناس آلمانی صورت گرفته است. از نظر او اختیار عبارت است از اطاعت بلاشرط و ارادی افراد از مافوق براساس این باور که مافوق حق دارد اراده خود را بر آنان اعمال کند. فایول، اختیار یا بعنوان《حق صدور دستور و طلب اطاعت از آن》تعبیر کرده است. بارنارد با ارائه نگرش تازه ای، اختیار را ناشی از پذیرش زیردستان میداند. (علاقه بند، علی ، کتاب مدیریت آموزشی، نشر روان)
2- وحدت فرماندهی unity of command : یکی از اصول سنتی مدیریت است که به موجب آن هم زیردست اجرای وظایف خود باید فقط از یک سرپرست مافوق دستور بگیرد و مستقیما پاسخگوی او باشد. وحدت فرمان با اصل دیگر مدیریت یعنی زنجیر فرمان یا سلسله مراتب بستگی دارد. (علاقه بند، علی، کتاب مدیریت آموزشی ، نشر روان)
3- نوآوری innovation : نوآوری (به عربی: ابتکار) به معنای مدرن آن یعنی «یک ایده جدید، افکار خلاق، اشکال جدیدی از دستگاه‌ها یا روش‌ها». نوآوری، بکارگیری ایده‌های نوین ناشی از خلاقیت است. در واقع به پیاده ساختن ایده ناشی از خلاقیت که به صورت یک محصول یا خدمت تازه ارائه شود، نوآوری گویند.(ویکی پدیا: وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا: دریافت 30 اردیبهشت 1389)
4- پیش نگری forecasting : پیش نگری عبارت از فراگرد استفاده از اطلاعات گذشته و حال برای تخمین شرایط و رویدادهای آینده.( محسن پور،بهرام، مبانی برنامه ریزی آموزشی)
5- سازمان organization : سازمان نهادی متشکل از افراد مختلف بوده که دارای هدف خاص است. سازمان را میتوان بصورت مجموعه ای از افراد که با زمینه های مختلف ، منافع و تخصص های متنوع با یک خط مشی مشترک ، برای دسترسی به اهداف مشخص از پیش تعیین شده به عنوان یک واحد ، تلاش میکند تعریف نمود. سازمان باهدف شکل میگیرد افراد برای دستیابی به یک هدف، گروه یا سازمان ایجاد می کنند. (گوهری بهبهانی ، غلامرضا ، مقدمه ای بر سازمان و مدیریت آموزشی ، نشر روان حکمت)
6- خلاقیت creative : بهترین تکنیک برنامه ریزی یک ذهن خلاق و موفق زمانی محقق می شوند که به صورت اصولی و واضح در قالب یک برنامه تمام عیار روی کاغذ پیاده شود. خلاقیت یا آفرینندگی یا آفرینشگری، مهم‌ترین و اساسی‌ترین قابلیت و توانایی انسان و بنیادی‌ترین عامل ایجاد ارزش است که در همه ابعاد و جوانب زندگی وی نقش کاملاً حیاتی ایفا میکند. (شریعتمداری ، علی، روانشناسی تربیتی، انتشارات امیرکبیر)
7- توسعه expanse : در لغت به معنای رشد تدریجی در جهت پیشرفته‌ترشدن، قدرتمندترشدن و حتی بزرگ‌ترشدن است (فرهنگ لغات آکسفورد, ۲۰۰۱) بروکفلید در تعریف توسعه می‌گوید: توسعه را باید برحسب پیشرفت به سوی اهداف رفاهی نظیر کاهش فقر، بیکاری و نابرابری تعریف کنیم.
8- سلسه مراتب سنتی the traditional hierarchy : ساختار سلسله مراتبی اولین و رایج ترین ساختار سازمانی است. این ساختار هرمی دارای چندین لایه مدیریتی است که قدرت و ارتباطات در یک جهت ، از بالا به پایین جریان می یابد. این حس واضح فرمان و کنترل را ایجاد می کند و کارایی عملیات را در الویت قرار می دهد. (گوهری بهبهانی ، غلامرضا ، مقدمه ای بر سازمان و مدیریت آموزشی ، نشر روان حکمت)
9- یادگیری learning :یادگیری، کارکردی است که با آن، دانش، رفتارها، توانمندی ها یا انتخاب های نو یا موجود به ترتیب، درک یا تقویت و اصلاح می شوند، که شاید به یک تغییر بالقوه در ترکیب داده ها، عمق دانش، رویکرد یا رفتار نسبت به نوع و گستره تجارب منجر شود.. یادگیری، در نهایت به تغییراتی می انجامد که معمولاً دائمی هستند. ( Gross, R. (2012). Psychology: The Science of Mind and Behaviour 6th Edition. Hodder Education. ISBN 978-1-4441-6436-7).
10- بازخورد feed back : بازخورد به هرگونه پاسخی ، آگاهانه یا ناآگاهانه ، اتلاق می شود که گیرنده پیام ارسال می کند. حلقه بازخورد سبب چرخشی شدن فراگرد ارتباط شده و یک ارتباط دوطرفه را ایجاد می کند و به اشتراک معانی مورد نظر میان فرستنده و گیرنده و اصلاح آن کمک می کند. (گوهری بهبهانی ، غلامرضا ، مقدمه ای بر سازمان و مدیریت آموزشی ، نشر روان حکمت)
11- ارزیابی کردن evaluating : ارزیابی مسلتزم این است که شنونده با ذهنیت باز پیام ها را دریافت نماید. او باید تمام اطلاعات را ارزیابی کند و سپس شروع به پاسخگویی کند.
12- وحدت جهت unity of command : همه کارکنانی که فعالیت مشابهی انجام می دهند و با هدف مشابه بهم مرتبط هستند باید دریک گروه و تحت یک برنامه فعالیت نمایند و مسئولیت برنامه ریزی و نظارت آنها در نهایت با مدیر خواهد بود که باید زمینه های تمرکز تلاش های کارکنان وهماهنگی آنان را فراهم نماید. (گوهری بهبهانی ، غلامرضا ، مقدمه ای بر سازمان و مدیریت آموزشی ، نشر روان حکمت)
13- قوانین و مقررات rules & requirements : قوانین و مقررات برای اطمینان از یکنواختی امورات سازمان لازم است. بطوریکه کارکنان دقیقا آنچه از آنها انتظار می رود، اطلاع دارند. به این معنا ، قوانین و مقررات قابل پیش بینی است.. قوانین و مقررات کمابیش پایدار هستند و همیشه در گزارشات رسمی به رسمیت شناخته می شوند. مدیران ارشد مسئول وضع قوانین و مقررات جدید هستند. (گوهری بهبهانی ، غلامرضا ، مقدمه ای بر سازمان و مدیریت آموزشی ، نشر روان حکمت)
14- نظریه اقتضایی contingency theory : نظریه پردازان مدیریت سنتی تلاش می کردند تا "بهترین راه" را برای انجام فعالیت های مدیران در سازمان ها برای دستیابی به بالاترین بهره وری شناسایی نمایند، و با معرفی اصول جهان شمولی که در همه زمان ها و در همه مکان ها و در کلیه سازمان ها کارآیی داشته باشند، راهنمایی برای عمل مدیران فراهم آورند. بر پایه نظریه اقتضایی ، هیچ روش مدیریتی وجود ندارد که در همه شرایط بتواند موثر واقع گردد. بلکه باید با توجه به شرایط خاص و موقعیت سازمان ، تصمیم لازم را اتخاذ نمود. (گوهری بهبهانی ، غلامرضا ، مقدمه ای بر سازمان و مدیریت آموزشی ، نشر روان حکمت)
15- هم افزاییsynergistic : هم‌افزایی پدیده‌ای است که باعث تشدید اثر یا فعالیت می‌شود و در حوزه مطالعات مدیریت برای بیان تاثیر فعالیت‌های گروهی و افزایش بازده تیمی از این واژه استفاده می‌شود.( "Synergy". Wikipedia. 2019-11-29.)
16- نگرش رفتاری behavioral attitude: ترکیبی از باورها و هیجان هایی که شخص را پیشاپیش آماده میکند تا ازدیگران به شیوه مثبت یا منفی نگاه کند ودرنتیجه حمایت رفتارهای آینده را برعهده می‌گیرند.(طالقانی ،غلامرضا ،نگرش رفتار وعملکرد)
17- هدف گذاری targeting: هدف گذاری امر قدرتمندی است که شمارا متمرکز میکند رویاهایتان را شکل دهید. هدف گذاری فرایندی ست که طرح ریزی و پیاده سازی پیشرفت یک شخص از طریق آن را انجام میگیرد.(کرامت، احمدرضا ، گروه آموزشی و تحقیقاتی کرامت)
18- مدیریت ستادی Staff management : ستاد، دفتر مرکزی، مقر، مرکز فرماندهی یا اداره کل جایی است که همه یا بیشتر بخش‌ها و توابع یک نهاد گردهم می‌آیند. دفتر مرکزی یک واحد است در رأس یک شرکت که همه مسئولیت‌ها به دوش آن است و تمام فعالیت‌های اقتصادی را می‌گرداند.یک کارکرد ستادی سازمان را با کارکردهای مشاوره‌ای سر پا نگاه می‌دارد. (علاقه بند، علی، کتاب مدیریت آموزشی ، نشر روان)
19- طراحی design : به دانش ایجاد یک طرح از تصویری ذهنی، خیالی یا واقعی گفته می‌شود. طراحی در معنای تخصصی، مفاهیم و کاربردهای متنوعی را دربر میگیرد، از این رو مانند واژه هنر با یک تعریف مشخص نمی‌توان تمام جنبه‌های آن را بیان کرد.(شایان پور،فریبا ،طراحی1)
20- بهره وری Productivity : از مفاهیم علم اقتصاد و مدیریت است و بهره‌وری عبارت است از به‌دست آوردن حداکثر سودِ ممکن با بهره‌گیری و استفاده بهینه از نیروی کار، توان، استعداد و مهارت نیروی انسانی، زمین، ماشین، پول، تجهیزات، زمان، مکان و…به منظور ارتقای رفاه جامعه. بهره‌وری به نسبت کار انجام شده به کاری که باید انجام می‌شده اطلاق می‌شود.(ویکی پدیا)
21- مدیریت کیفیت جامع universal quality management : مدیریت کیفیت جامع به یک سازمان همچون مجموعه‌ای از فرایندها نگاه میکند. این رویکرد تاکید دارد که سازمان‌ها باید به طور پیوسته و از طریق به اشتراک گذاشتن دانش و تجربه‌ی کارکنان‌شان، فرایندها را بهبود ببخشند.
22-نگرش Attitude : تعریف نگرش در مدیریت رفتار سازمانی هر نوع بیان نظر در مورد یک شیء یا یک فرد یا یک رویداد که در آن قضاوت و ارزیابی نهفته باشد (مستقل از مثبت یا منفی بودن آن) نگرش نامیده می‌شود.
23- تاکتیک Tactic : واژه‌ای است که به‌طور رسمی از سال ۱۷۶۶ میلادی کاربرد آن در ادبیات نظامی غرب آغاز شده‌است به معنی نظم و سامان و نیز دارای نظم و ترتیب مشخص مشتق میداند.
24- هدف target: هدف، وضعیتی است که می خواهیم در آینده داشته باشیم و این خواستن حتما با عمل همراه است.(عابدینی، عباس، فراانگیزش)
25- کیفیت quality : کیفیت یک ویژگی وابسته و تا اندازه ای ذهنی است و هر کسی می تواند آن را به گونه دیگری دریابد ، کیفیت یعنی آن چیزی که ارزش محصول را در نزد مشتری بالا ببرد.(گوگل،ویکی پدیا)
26- رشد grow : رشد و نمو به تغییرات پی درپی و منظمی گفته می شود که از زمان تولد تا مرگ اتفاق می افتد. این تغییرات در ابعاد گوناگون جسمانی، عاطفی، شناختی و اجتماعی به وجود می آید و دارای الگو و نظم خاصی است.(هیلگارد، ارنست روپیکوت 1362 ،زمینه روانشناسی ،ترجمه حسن رفیعی ، تهران: ارجمند.)
27- نظم order : براساس این اصل کارکنان در سازمان باید منابع مناسب را در اختیار داشته باشند تا بتوانند در سازمان به درستی کار کنند. علاوه بر نظم اجتماعی ، محیط کار باید ایمن ، تمیز و مرتب باشد. (گوهری بهبهانی ، غلامرضا ، مقدمه ای بر سازمان و مدیریت آموزشی ، نشر روان حکمت)
28- اقتدار authority : اقتدار به معنای قدرت و حق شخص برای کاربرد و تشخیص اثربخشی منابع ، تصمیم گیری و صدور دستور به منظور دستیابی به اهداف سازمانی تعریف کرد.اقتدار حق ارائه دستورات برای انجام کارها است. (گوهری بهبهانی ، غلامرضا ، مقدمه ای بر سازمان و مدیریت آموزشی ، نشر روان حکمت)
29- زمینه content : تمام ارتباطات تحت تاثیر شرایطی است که در آن اتفاق می افتد. علاوه بر چشم انداز موقعیتی که در آن تعامل رخ می دهد به عنوان مثال در یک اتاق ، دفترکار ، یا شاید خارج از منزل باید زمینه اجتماعی نیز مثل نقش ها، مسئولیت ها و موقعیت نسبی شرکت کنندگان مورد توجه قرار گیرد.هویت ، احساس و انتظارات شرکت کنندگان نیز در فرآیند ارتباط تعاملی، تاثیر می گذارد. (گوهری بهبهانی ، غلامرضا ، مقدمه ای بر سازمان و مدیریت آموزشی ، نشر روان حکمت)
30- عدالت equity : مطابق این اصل ، مدیران لازم است با کارکنان به مهربانی و عدالت رفتار نمایند و کارکنان باید در سازمان در جای مناسب قرار گیرند تا کارها درست انجام شود . مدیران باید بر این فرآیند نظارت کنند و برخوردی عادلانه و بی طرفانه با کارکنان داشته باشند. (گوهری بهبهانی ، غلامرضا ، مقدمه ای بر سازمان و مدیریت آموزشی ، نشر روان حکمت)
31- اصل احتیاط the principle of caution: احتیاط به تفکر یا برنامه‌ریزی برای آینده اشاره دارد باید چشم انداز رو به جلو و چشم انداز آینده تدوین شود لازم است مدیریت آموزشی زمینه تمرین مهارت پیش بینی و چشم انداز آینده با توجه به مسائل مربوط به به زندگی عملی را فراهم سازد اصل احتیاط به کنترل کیفیت مربوط می شود منظور از کنترل کیفیت در زمینه آموزش و پرورش است که مدیریت آموزشی به هزینه های آموزشی به عنوان سرمایه گذاری در منابع انسانی بنگرد.(گوهری بهبهانی ، غلامرضا ، مقدمه ای بر سازمان و مدیریت آموزشی ، نشر روان حکمت)
32- اصل عدالت the principle of justice : به طور کلی عدالت برای فردیت هر فرد در جامعه با توجه به توانایی هایش احترام قائل می شود مفهوم عدالت جوهر دموکراسی از نشانه‌های دموکرات است برای تمرین عدالت در مدیریت آموزشی ضروری است به هر فرد بر اساس تلاش و دستاوردهای او پاداش داده می شود. (گوهری بهبهانی ، غلامرضا ، مقدمه ای بر سازمان و مدیریت آموزشی ، نشر روان حکمت)
33- رویه procedure : رویه ها مشخص کننده شیوه عملیات و نحوه انجام کار هستند. رویه ها ، یک برنامه زمان بندی شده برای انجام فعالیت ها در زمان آتی هستند؛ در واقع رویه ها فقط تعیین کننده شیوه عمل در سطح مختلف سازمانند و ممکن است هرسطح از سازمان رویه های خاص خود را داشته باشند.(مقاله تعاریف برنامه و اجرای آن مهر1393)
مرضیه شفیع
